O Afazji - Stowarzyszenie Afazja

Afazja

Afazją to zaburzenie mowy polegające na rozpadzie systemu językowego człowieka, który wcześniej już ten system opanował. Afazja występuje zarówno u dorosłych jak i u dzieci. W stowarzyszeniu zajmujemy się rehabilitacja osób dorosłych z afazją. W naszym mózgu zlokalizowane są ośrodki odpowiadające za różne funkcje, w tym język. Takie ośrodki zlokalizowane są w korze mózgu, oraz strukturach podkorowych, ponadto w mózgu istnieją pętle informacyjne odpowiadające za przepływ informacji z jednego ośrodka do drugiego. W momencie gdy któryś z tych ośrodków ulegnie zniszczeniu lub dojdzie do przerwania łączności między nimi dochodzi do zaburzeń polegających na utracie możliwości porozumiewania się za pomocą języka. Dotyczy to zarówno nadawania (tworzenia i produkowania) mowy jak i jej odbioru (rozumienia). Język potrzebny jest nam do komunikacji, a w afazji rozpadowi ulega właśnie kompetencja komunikacyjna, czyli zdolność posługiwania się danym językiem. Rodzaj zaburzeń uzależniony jest od miejsca uszkodzenia mózgu, w większości jest to lewa półkula mózgu, gdyż w niej zlokalizowane są ośrodki odpowiedzialne za mowę u większości osób.

Co jest zaburzone?

Afazja to jednak nie tylko zaburzenia mowy, łączą się z nią zaburzenia również innych funkcji w tym pisanie, czytanie, liczenie, nazywanie, funkcje wzrokowo-przestrzenne, pamięć. Zaburzeniom poznawczym często towarzyszą niedowłady lub paraliż jednej strony ciała co w dużym stopniu utrudnia funkcjonowanie i dalszą rehabilitację chorego. Afazja to pojęcie bardzo szerokie, spektrum zaburzeń jest ogromne, od niewielkich problemów z przypominaniem sobie słów do głębokich zaburzeń uniemożliwiających porozumiewanie się. Trzeba zaznaczyć, że afazja występuje jedynie w przypadku ogniskowych uszkodzeń mózgu, czego przyczynami są najczęściej udary mózgu, które dzielimy na niedokrwienne oraz krwotoczne czyli wylewy krwi do mózgu, na drugim miejscu urazy czaszkowo-mózgowe, dalej zmiany onkologiczne. Udary są trzecią przyczyną zgonów i główną przyczyną niepełnosprawności u osób dorosłych powyżej 40 roku życia. Udarom ulegają coraz młodsze osoby, a ich przyczyną jest min. nadciśnienie, cukrzyca, choroby serca jak również palenie tytoniu. Warto jednak wspomnieć, że obraz afazji jest bardzo indywidualny i tak też trzeba rozpatrywać chorobę u każdego pacjenta. Pomimo prób klasyfikacji afazji pod względem dominujących objawów, czy też pod względem miejsca uszkodzenia mózgu na prawdziwy obraz chorego nakładają się różne objawy uzależnione od wielu czynników, które są uniemożliwiają wpisanie pacjenta w sztywne ramy objawów klinicznych.

Rodzaje afazji

Najprostszą klasyfikacją pozwalającą sklasyfikować występujące deficyty jest podział afazji ze względu na objawy. wyróżnia się afazję ruchową (motoryczną) gdzie dominującym deficytem są zaburzenia produkowania mowy, chory myli słowa, zamienia sylaby i fonemy w słowach, nie potrafi ich wypowiedzieć pomimo, że wie co chce powiedzieć. Wiąże się to z niemożnością tworzenia zdań, a co za tym idzie wypowiedzi. Drugim rodzajem jest afazja czuciowa (sensoryczna) gdzie dominuje zaburzenie rozumienia mowy pomimo zachowanego słuchu fizycznego. Pacjent odbiera mowę jako ciąg dźwięków nie mających żadnego znaczenia, sam wypowiada się płynnie lecz jego wypowiedź jest nielogiczna, stosuje słowa nie mające pokrycia w tym co chce przekazać, tworzy swoiste neologizmy tj. wymyślone wyrazy, zastępuje wyrazy innymi nie mającymi związku semantycznego przez co jego wypowiedź jest niezrozumiała dla odbiorcy. Obie te afazje często występują razem w postaci afazji mieszanej. Możemy jeszcze wyróżnić afazję globalną gdzie pacjent pozbawiony jest zupełnie możliwości komunikowania się, może wypowiadać jedynie pojedyncze słowa, czy dźwięki. Afazja nie ma wpływu na funkcjonowanie intelektualne chorych i nie wiąże się z upośledzeniem umysłowym, dlatego ważne aby pacjenta traktować jak osobę dorosłą dotkniętą chorobą.

Terapia afazji

Terapia afazji polega na początku od zdiagnozowania rodzaju afazji i towarzyszących deficytów za pomocą różnych testów, obserwacji i wywiadu. Ważne aby określić jakie funkcje i umiejętności zostały zachowane, aby można je wykorzystać na początku rehabilitacji. W zależności od głębokości zaburzeń walczymy o pełen lub częściowy powrót utraconych funkcji, który pozwoli pacjentowi poprawić jakość komunikacji, a tym samym komfort życia. Metody i techniki są dostosowywane do indywidualnych potrzeb i możliwości pacjentów. Poza indywidualną terapią warto wspomnieć o terapii grupowej, którą wykorzystujemy w naszym Stowarzyszeniu, ma ona dodatkowo podłoże psychologiczne. Pacjent nie czuje się samotny w swojej chorobie, widzi, że inni też zmagają się z podobnymi problemami, pacjenci wspierają się nawzajem, panuje przyjazna ciepła atmosfera, pacjenci muszą do nas przyjechać i opuścić swój bezpieczny azyl domowy, niektórzy pacjenci przyjeżdżają sami innych przywożą na zajęcia bliscy, uczą się samodzielności i kontaktu z innymi, zaczynają nabierać wiary, że deficyty językowe nie wykluczają ich z kontaktów społecznych co jest dla człowieka bardzo ważnym aspektem życia.